Divan-u Lügati’t Türk hakkında kısa bilgi maddeler halinde

Türk dilinin ilk sözlüğü olarak kabul edilen Divan-u Lügati’t Türk hakkında öne çıkan bilgileri kısaca maddeler halinde derledik.

Divan-u Lügati’t Türk hakkında kısa bilgiler şöyle:

• 1072 ila 1074 yılları arasında Kaşgarlı Mahmud tarafından yazılmıştır. Karahanlılar döneminde yetişen ve Türklerin yaşadığı yerleri adım adım dolaşan Kaşgarlı Mahmud, Türk boylarıyla ilgili ayrıntılı bilgilere sahiptir. Kaşgarlı Mahmud, Bağdat’ta bulunduğu sırada yazdığı bu eserini Abbasi Halifesi Muktedi-Biemrillah’ın oğlu Ebü’l-Kasım Abdullah’a sunmuştur.
• Eser, Araplara Türkçeyi öğretmek ve Türkçenin de Arapça kadar zengin bir dil olduğunu göstermek için yazılmıştır. Eserin kaleme alındığı dönem Arapçanın Türkçe üzerinde ciddi bir tesirini bulunmaktaydı.
• Sekiz bölümden oluşan eserde, göçebe Türk boylarında kullanılan 8 bin kelime vardır.
• Divan-u Lügati’t Türk, Türkçenin ilk sözlüğü olarak kabul edilmektedir. Kitabın tek yazması olan nüsha İstanbul’un Fatih ilçesinde bulunan Millet Kütüphanesi’nde muhafaza edilmektedir.
• Eserde kelimelerin kullanımını açıklamak için koşuk, sagu, deyim ve atasözlerinden örnekler verilmiştir. Böylece, sözlü edebiyat ürünleri günümüze kadar ulaşabilmiştir.
• Bu eser sayesinde göçebe Türk boylarının toplumsal yaşamına ilişkin bazı bilgiler de edinilmektedir.

Kaşgarlı Mahmud, 1008 yılında Kaşgar’da hayata gözlerini açtı. Hayatının önemli bir bölümünü Türklerin yaşadığı yerleri gezerek geçirdi. Bu geziler sırasında hem Türkçenin bütün lehçelerini öğrendi hem de Türk geleneğini göreneğini yakından gözlemledi. 1057’de Bağdat’a yerleşti. Divan-u Lügati’t Türk adlı eserini burada yazdı. 1080 yılında Kaşgar’a döndü ve dersler vermeye başladı. 1105 yılında hayata gözlerini yumdu.