Nobel Ödülü nedir, kimlere verilir? Kısaca

Nobel Ödülü, İsveçli mühendis ve kimyager Alfred Nobel‘in vasiyeti uyarınca dünya çapında bilimsel, kültürel ve toplumsal çalışmaları ödüllendirmek için verilen bir ödüldür. Ödül, Fizik, Kimya, Tıp veya Fizyoloji, Edebiyat ve Barış alanlarında başarı gösteren kişilere verilir. Alfred Nobel’in vasiyeti, ödüllerin, “insanlığa en büyük fayda sağlayanlar” olarak kabul edilen kişilere verilmesini öngörmektedir.

Nobel Ödülü nedir?

Nobel Ödülü, bilimsel, kültürel ve sosyal gelişmeye katkıda bulunan kişilere verilen bir ödüldür. Ödül, her yıl Stockholm’deki Konserthuset’te düzenlenen bir törenle sunulur. Nobel Ödülü, şu beş alanda verilir:

• Fizik
• Kimya
• Tıp veya Fizyoloji
• Edebiyat
• Barış

Alfred Nobel’in vasiyetinde belirttiği gibi, ödüller bir kişinin yalnızca o yıl için gösterdiği başarıdan değil, aynı zamanda tüm yaşamı boyunca yaptığı çalışmaların karşılığı olarak verilir.

Nobel Ödülü kimlere verilir?

Adaylar için açık bir başvuru süreci olmamasına rağmen, Nobel Ödüllerine her yıl birçok aday gösterilir. Nobel Ödülleri, ilgili alanlarda üstün başarı gösteren kişilere verilir. Nobel Komitesi, ödülün verileceği kişileri seçer ve ödül töreni için hazırlıklar yapar. Komite, ödül alan kişileri seçerken bazı kriterleri dikkate alır:

• Yapılan çalışmanın özgünlüğü ve önemi
• Yapılan çalışmanın insanlık yararına katkısı
• Yapılan çalışmanın etkisi ve kapsamı
• Yapılan çalışmanın kalitesi ve niteliği

Ödüller, bireysel veya toplu çalışmalar için verilebilir. Ödül, her yıl yalnızca bir kişi veya bir grup için verilir. Nobel Ödülü, sahiplerine maddi bir ödül de sunar. Ödül miktarı her yıl değişmekle birlikte, genellikle yarım milyon dolardan fazladır. Yani Nobel Ödülü, sahiplerine hem büyük bir onur hem de maddi bir ödül sunmaktadır.

Fizik, Kimya, Tıp veya Fizyoloji, ve Edebiyat dallarındaki ödüller, ilgili alandaki en önemli keşifleri, icatları ve çalışmaları yapan kişilere verilir. Barış ödülü ise, uluslararası ilişkileri ve barışı teşvik eden kişilere veya kurumlara verilir.

Nobel Ödülü, dünya genelinde yüksek saygınlık ve prestije sahiptir. Kazananlar, ödüllerini Stockholm’deki Nobel ödül töreninde alırlar ve ödül törenine dünya genelinden pek çok ünlü isim de katılır.

Türkiye’den Nobel Ödülü alanlar

Türkiye’den Nobel Ödülü alan kişilerin sayısı, bugüne kadar yalnızca iki kişidir. İşte Türkiye’den Nobel Ödülü alan kişiler:

Orhan Pamuk (Edebiyat, 2006): Türk edebiyatının en önemli isimlerinden biri olan Orhan Pamuk, “Beyaz Kale” ve “Kara Kitap” gibi eserleriyle dünya çapında üne kavuşmuştur. 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü‘ne layık görülen Pamuk, Türkiye’den Nobel Ödülü alan ilk kişi olmuştur.

Aziz Sancar (Kimya, 2015): Biyokimya alanında yaptığı çalışmalarla dünya çapında üne kavuşan Aziz Sancar, 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü‘ne layık görülmüştür. Sancar, Türkiye’den Nobel Ödülü alan ikinci kişi olarak tarihe geçmiştir.