Yanı başında, Türkçede birinin veya bir şeyin çok yakınında olduğunu belirtmek için kullanılan bir deyimdir. Bu deyimin yazımı konusunda bazen karışıklık yaşanabilir. Peki, “yanı başında”, “yanıbaşında” veya “yanı başın da” şeklinde mi yazılır? Bu yazıda TDK’ya göre “yanı başında nasıl yazılır?” sorusuna cevap vermeye çalışacağız.
Yanı başında nasıl yazılır?
TDK’nın Türkçe Sözlük’ünde “yanı başında” şeklinde ayrı yazıldığı belirtilmiştir. Bu nedenle, bu ifadeyi bitişik yazmak yanlıştır. Örneğin, “Yanıbaşında bir çiçekçi vardı” cümlesi doğru değildir. Doğrusu “Yanı başında bir çiçekçi vardı” şeklinde olmalıdır.
Yanı başında, iki ayrı kelimeden oluşur: yanı ve başında. Yanı, isimden sonra gelen bir edat olup “yakınında” anlamına gelir. Başında ise ismin -de/-da hâli olan bir sıfat-fiildir ve “başının üstünde” anlamına gelir. Bu iki kelime arasında anlam ilişkisi olduğu için bitişik yazılmazlar. Ayrıca aralarına başka bir kelime girebilir. Örneğin:
- Yanı başında duran adam ona bir şey söyledi.
- Yanı başındaki kitabı alabilir miyim?
- Yanı başına oturduğumda bana gülümsedi.
Bu nedenle yanı başında şeklinde ayrı yazmak gerekir.
Yanıbaşında şeklinde bitişik yazmak doğru değildir. Bu şekilde yazmak, yanlış okumalara ve anlam kaymalarına yol açabilir. Örneğin:
- Yanıbaşında kalan evi satmaya karar verdi.
- Yanıbaşındaki çocuk onun yeğeniymiş.
Bu cümlelerde yanlışlıkla yanıbaşı kelimesi algılanabilir. Yanıbaşı, “bir şeyin kenarı, ucu” anlamına gelir. Örneğin:
“Yanı başın da” şeklinde boşluk bırakmak da doğru değildir. Bu şekilde yazmak, cümlenin yapısını ve anlamını değiştirir. Örneğin:
- Yanı başın da ne var?
- Yanı başın da duruyor işte.
Bu cümlelerde yanlışlıkla yan ve başın kelimeleri ayrı algılanabilir. Yan, “bir şeyin iki uzun kenarından her biri” anlamına gelir. Örneğin:
- Masanın yanına oturdu.
- Yolun yana kaydırılması gerekiyor.
Başın ise ismin iyelik hâli olan bir sıfat-fiildir ve “senin başın” anlamına gelir. Örneğin:
- Başın ağrıyor mu?
- Başın dertte olacak.
Bu nedenle “yanı başın da” şeklinde boşluk bırakmak doğru değildir.
Sonuç olarak, “yanı başında” deyimi ayrı yazılır ve aralarına başka bir kelime girebilir.
Bununla birlikte, bu ifadenin sonuna gelen ekler, bitişik yazılır. Örneğin, “Yanı başındaki kedi miyavladı” veya “Yanı başından geçen otobüse yetişemedi” gibi cümlelerde olduğu gibi. Bu durumda, “yanı başında” ifadesinin son harfi olan “a” ünlü uyumuna göre değişebilir. Örneğin, “Yanı başındayken ona sarıldım” veya “Yanı başınızda olacağım” gibi cümlelerde görüldüğü üzere.
Bu yazıda TDK’ya göre “yanı başında nasıl yazılır?” sorusuna cevap vermeye çalıştık.
İlk yorum yapan siz olun